مقدمه: اشریشیاکلی رایج ‌ترین عامل عفونت ادراری می‌باشد. مقاومت به سفالوسپورین‌ها به دلیل تولید بتالاکتامازهای طیف گسترده (ESBLs) اخیراً افزایش یافته است. هدف از انجام این مطالعه بررسی فراوانی ژن‌های CTX-M، SHV، TEM، OXA-1، PER-2 و VEB-1 در اشریشیاکلی جدا شده از نمونه‌های ادراری بیماران سرپایی مبتلا به عفونت ادراری در گیلان بود.
مواد و روش‌ها: تعداد 2267 نمونه ادرار در طول شش ماه از آزمایشگاه‌های منتخب گیلان از بیماران سرپایی جمع‌آوری شد. ابتدا با تست‌های بیوشیمیایی و افتراقی مثل MRVP و دکربوکسیلاسیون لیزین در محیط LIA، هیدرولیز اوره و TSI، تولید اوره و سیمون‌سیترات، ایزوله‌های اشریشیاکلی شناسایی شدند. جهت تعیین مقاومت‌دارویی از انتشار دیسک و برای تولید ESBL، از دیسک دوتایی با استفاده از دیسک سفتریاکسون، آموکسی‌کلاو و سفتازیدیم-کلاولونات استفاده شد. بررسی ژن‌های مورد مطالعه در ایزوله‌ها با PCR و پرایمرهای اختصاصی هر ژن انجام گرفت.
یافته ­ها: از 2267 نمونه، تعداد 167 ایزوله اشریشیاکلی شناسایی گردیدند. بر اساس روش دیسک دوتایی، 9/38% ESBL مثبت بودند. بررسی مولکولی نمونه‌ها نشان داد که میزان 32/70% ژن CTX-M، 64/9% ژن TEM، 88/4% ژن SHV، 02/57% ژن OXA-1 و 01/12% ژن PER-2 را دارا هستند، اما VEB-1 یافت نشد. تعدادی از ایزوله‌ها نیز دارای چندین ژن مقاومت به‌ طور همزمان بودند. از نظر آماری بین جنس و سن با این بیماری و همچنین بین توانایی تولید ESBL و وجود ژن‌های مورد بررسی رابطه مستقیم وجود دارد (05/0P<).
بحث و نتیجه ­گیری: در مطالعه حاضر بیش از نیمی از ایزوله‌های اشریشیاکلی مولد ESBL بودند. با توجه به اینکه عوامل مقاومت روی عناصر ژنتیکی متحرک قرار دارند، شناسایی سریع این سویه‌ها می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از گسترش آن‌ها داشته باشد.