مقدمه: بیماری مزمن کلیه یک مشکل مهم سلامت است که شیوع آن در دنیا و در کشور ما در حال افزایش است. در مرحله نهایی بیماری کلیه بیمار مادام‌العمر نیازمند درمان جایگزین عملکرد کلیه خود با همودیالیز (شایع‌ترین)، دیالیز صفاقی و یا پیوند کلیه است. کفایت همودیالیز و وضعیت تغذیه‌ای این بیماران با میزان مرگ و میر آنها مرتبط است.

مواد و روش ها: مطالعه‌ای توصیفی که در آن بیماران دچار نارسایی مزمن کلیه مراجعه کننده به بخش دیالیز بیمارستان شهدای عشایر با حداقل سه ماه سابقه دیالیز بررسی شدند. نمونه‌های خون و ادرار تهیه گردید و تمامی نمونه‌ها در یک آزمایشگاه و توسط یک نفر بررسی شدند. کفایت همودیالیز Kt/V و میزان کاتابولیسم پروتئین nPCR برای بیماران محاسبه گردید. داده‌ها توسط نرم افزار 16 SPSS  در سطح معنی داری 05/0 تحلیل شدند.

یافته­ ها: از 79 بیمار بررسی شده 52 نفر (8/65 درصد) مذکر و 27 نفر (2/34 درصد) مؤنث بودند. میانگین سن بیماران حدود 62 سال بود. میانگین کفایت همودیالیز و میزان کاتابولیسم پروتئین بیماران به ترتیب 2/1 و 83/1 بود. کفایت همودیالیز با جنس فرد، سن، BMI و دیابتی بودن ارتباط داشت. میزان کاتابولیسم پروتئین در هفتاد بیمار (6/88 درصد) برابر یا بیش از 2/1 مشاهده شد.

بحث و نتیجه ­گیری: در این مطالعه کفایت همودیالیز در زنان بهتر از مردان مشاهده شد که احتمالاً با اندازه جثه آنان ارتباط دارد. کفایت همودیالیز افراد مسن و یا چاق کمتر از افراد جوان‌تر یا کم وزن‌تر بود که احتمالاً ناشی از کاهش توده عضلانی و کاهش تولید کراتینین در آن‌هاست. میزان کاتابولیسم پروتئین در اکثریت بیماران در حد قابل قبول بود. برای افزایش کفایت همودیالیز، افزایش مدت زمان هر جلسه دیالیز، افزایش روزهای دیالیز در هفته و پیشگیری و رفع گردش خون مجدد توصیه می‌شود.