مقدمه: مصرف ترکیبات اپیوئیدی در ایران از شیوع بالایی برخوردار است. آخرین رویکرد های پژوهشی در مورد سوء مصرف مواد نیز متوجه نقش مهم پروتئینها در شناخت ودرمانهای نوین این پدیده است. نظر به تاثیر استفاده طولانی مدت از ترکیبات اپیوئیدی بر عملکردکبد و ترکیب پروتئین های سرم انسان، این مطالعه با هدف بررسی طرح الکتروفورتیک پروتئینهای پلاسما در افراد وابسته به ترکیبات اپیوئیدی (تریاک وهروئین) طراحی واجراء گردید.
مواد و روشها: جمعیت مورد بررسی در این مطالعه مورد-شاهدی، شامل تعداد ۴۲ نفر وابسته به تریاک، ۳۵ نفر وابسته به هروئین و ۳۵ داوطلب غیر وابسته به ترکیبات اپیوئیدی بودند که از نظر سن و جنس تطابق داشتند. مصرف ترکیبات اپیوئیدی در گروه های مورد، توسط تستهای تشخیص آزمایشگاهی ترکیبات اپیوئیدی در نمونه ادرار با استفاده از تست ایمنوکروماتوگرافی سریع و سپس تستهای تکمیلی کروماتوگرافی ستونی جامد- مایع و کروماتوگرافی نازک لایه تائید گردید. پس از خونگیری و تهیه سرم، الکتروفورز ناحیه ای انجام شد. داده ها با نرم افزار SPSS ۱۱,۵ آنالیز و به صورت Mean±SEM ارائه گردید.
یافته‌ها: مقایسه میانگین مقدار آلبومین، - α ۱ گلوبولین، ۲ α – گلوبولین و بتاگلوبولین در بین سه گروه، تفاوت معنی داری را نشان نداد. اما مقدار گاماگلوبولین در گروه وابسته به تریاک (۶۱/۳ ± ۳۸/۱۷) و گروه وابسته به هروئین (۴/۴ ± ۴۸/۱۷) بطور معنی داری (۰۱/۰ p< ) بیش از گروه کنترل (۸/۱ ± ۳/۱۳ گرم در لیتر) بود. مقایسه مقادیر مذکور بین دو گروه وابسته به تریاک و وابسته به هروئین تفاوت معنی داری نشان نداد.
بحث و نتیجه‌گیری: افزایش غلظت گاماگلوبولین ها میتواند در نتیجه تحریک سیستم ایمنی پس از اتصال ترکیبات اپیوئیدی و ناخالصیهای همراه با آنها به آلبومین یا به علت تحریک محور هیپوفیز-هیپوتالاموس باشد. هرچند که مصرف مداوم اپیوئیدها نیز تواماٌ بر سیستم ایمنی سلولی و هومورال تاثیر گذار است، معهذا افزایش معنی دار باند گاما میتواند ناشی از مصرف ترکیبات اپیوئیدی توام با رفتارهای پر خطر، ابتلا به بیماریهای عفونی و ناخالصی مواد افیونی باشد.
